پژوهشی در سرچشمه های اقوال، امثال، حکایات و نکات حکیمی ترجمه کلیله و دمنه نصرالله منشی

کلیله ودمنه نمونه ی بارزداستانهایی از زبان حیوانات، آمیخته با حکمت و امثال است که جنبه ی پند و موعظه در آن نمود خاصی دارد. برزویه طبیب با استادی آن را از زبان سنسکریت به پهلوی و ابن مقفع با تسلط بر زبان عربی آن را از پهلوی به عربی و در نهایت نصرالله منشی با قلم سحرآفرین و توانمند خود آن را از عربی به زبان شیرین فارسی ترجمه نمودند. در ترجمه به فارسی، نصرالله منشی با تکیه بر ذوق ادبی و استعداد خود، ابیات، امثال، اقوال، احادیث و روایت زیادی به اصل ترجمه افزوده است. پژوهش حاضر، گامی در شناساندن منابع ابیات، اقوال، امثال، نکات حکمی، داستانها و حکایات ترجمه ی منشی است. این پژوهش به ما نشان می دهد که منشی در منابع ابیات عربی از ابیات بحتری، متنبی و ابوالعلاء معرّی بیشتر از سایر شعرای عرب و در ابیات فارسی از سنایی و مسعود سعد بیشتر از دیگر شعرای فارسی بهره برده است. وی بیش از یک هزار عبارت حکمی که بیشتر آنها از افزوده های خودش به ترجمه ی ابن مقفع است، در ترجمه ی خویش بهره برده که در این پژوهش کم و بیش به آنها اشاره و منابع و معادل عربی و فارسی آنها بررسی شده است. همچنین در این پژوهش مشخص شده که منشاء بیشترحکایات، داستان ها و افسانه های ازوپ و مهابهاراتا است که منشی به نوعی از آنها استفاده کرده است. در مجموع باید گفت: سعی پژوهشگر در این رساله دستیابی به نقل تمامی سرچشمه ها و منابع و اقوال معتبر است. کلید واژه ها: کلیله ودمنه، ابن مقفّع، نصرالله منشی، سرچشمه ها، مینوی